Aυθεντικές ΜΚΟ

Φοβού τους Δαναούς
Του Μάριου Ευρυβιάδη
Ανάμεσα στις χιλιάδες οργανώσεις που δραστηριοποιούνται ανά τον κόσμο υπό την γενική μορφή των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) πολλές εκ των οποίων μας είναι και γνωστές και ως Δεξαμενές Σκέψεις ή thinkΤanks, υπάρχουν τρεις που χρήζουν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον μας.

Είναι η German Μarshall Fund ofthe United States (GΜFUS) που ιδρύθηκε στη Δυτική Γερμανία το 1972 και που χρηματοδοτήθηκε από τη γερμανική κυβέρνηση και άλλους, είναι η Ρeace and Research Ιnstitute (ΡRΙΟ) που ιδρύθηκε στη Νορβηγία το 1959 και που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση της Νορβηγίας και άλλους και είναι και η Ιnternational Crisis Group (ΙCG) που ιδρύθηκε από πρώην υψηλόβαθμους κυβερνητικούς αξιωματούχους δυτικών κρατών, Προέδρους, Πρωθυπουργούς, Υπουργούς Εξωτερικών, Στρατηγούς (με Αμερικανούς, Βρετανούς, Αυστραλούς και Σκανδιναβούς να κυριαρχούν) το 1995 και το οποίο χρηματοδοτείται από όλες σχεδόν τις ευρω-ατλαντικές χώρες, και άλλους.

Πέραν της δυτικής τους προέλευσης και οι τρεις αυτοδιαφημίζονται ως ανεξάρτητες, μη κερδοσκοπικές, μη κυβερνητικές οργανώσεις που παράγουν αντικειμενικό και επιστημονικό έργο.

Το έργο τους, λένε, στοχεύει στην εμπέδωση της ειρήνης, στην πρόληψη των συγκρούσεων, στην επίλυση διεθνών και ενδοκρατικών διενέξεων και γενικά στη δημιουργία συνθηκών για το σεβασμό των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων. Μία επίσκεψη στους ιστότοπους και των τριών οργανώσεων επιβεβαιώνει το παραπάνω.

Ωστόσο τα πράγματα δεν έχουν έτσι. Και οι τρεις οργανώσεις ιδρύθηκαν επί σκοπώ και υπήρξαν από καταβολής τους στρατευμένες. Άρχισαν και συνεχίζουν να λειτουργούν ως πολιτικά δεκανίκια των κυβερνήσεών τους, που υπήρξαν και παραμένουν οι μεγαλύτεροι χρηματοδότες του.

Με τον καιρό και τις δραστηριότητές τους, διευρύνθηκαν και οι χρηματοδότες τους που σήμερα είναι κυρίως όπως στην περίπτωση των GΜFUS και ΙCG, μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, τράπεζες, χρηματοπιστωτικά και φιλανθρωπικά ιδρύματα ακόμα και φορείς όπως είναι η ευρωατλαντική Νατοϊκή συμμαχία.

Χωρίς όμως την οικονομική στήριξη και πολιτική αρωγή των κρατών που τα ίδρυσαν, χωρίς δηλαδή τον κρατικό κορβανά, οι οργανώσεις αυτές θα είχαν προ καιρού πτωχεύσει.

Διατηρούνται και λειτουργούν διότι εξυπηρετούν κρατικά συμφέροντα των κρατών τους ή, γενικότερα, διότι εξυπηρετούν μια ευρύτερη ιδεολογία και θεώρηση των πραγμάτων. Στην προκειμένη περίπτωση οι πρώτες δυο, που ιδρύθηκαν στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, λειτούργησαν με βάση την ευρω-ατλαντική ψυχροπολεμική διάταξη και σήμερα μαζί με την ΙCG που ιδρύθηκε μεταψυχροπολεμικά, εξυπηρετούν το ιδεολόγημα του ευρωατλαντισμού, δηλαδή του αμερικανικού ηγεμονισμού.

Συνεπώς καμία από τις τρεις δεν νομιμοποιείται να αυτοπροσδιορίζεται ως ΜΚΟ διότι το βασικό και ουσιαστικό χαρακτηριστικό κάθε αυθεντικής ΜΚΟ είναι η οικονομική της αυτονομία. Και όταν ένας μουσικός πληρώνεται (κατά τη λαϊκή σοφία δυτικής μάλιστα προέλευσης) αυτός που τον πληρώνει του λέει και τι να παίξει (“Ηe who pays the pipercalls the tune”).

Στην ουσία οργανώσεις όπως η προαναφερθείσα είναι Κυβερνητικές Οργανώσεις. Και έτσι αναφέρονται σε φορείς όπως τα Ηνωμένα Έθνη για παράδειγμα. Ως GΟΝGΟs τις αναφέρουν, δηλαδή Governmental Νon Governmental Οrganizations.

Η χειρότερη συνέπεια της κατάχρησης που γίνεται είναι ότι οι οργανώσεις αυτές έχουν δώσει κακό όνομα στις πραγματικές αυθεντικές ΜΚΟ. Οι τελευταίες λειτουργούν υπό αντίξοες συνθήκες και με χρηματοδοτήσεις από τις ατομικές εισφορές των μελών τους.

Επιπλέον, στην εξέλιξή τους οι GΟΝGΟs χρησιμοποιήθηκαν και ως φορείς που προσέφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν κάλυψη (cover) για κατασκοπικές και άλλες υπονομευτικές δραστηριότητες σε τρίτες χώρες, των κρατών που τις χρηματοδοτούν. Δέλεαρ, κατά κανόνα, είναι το άφθονο χρήμα που ανοιχτόχερα παραχωρείται σε άτομα και τοπικούς φορείς που είτε υφίστανται ή δημιουργούνται επί τούτου.

Αυτό που εμείς εδώ πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι οι τρεις αυτές οργανώσεις, GΜFUS, ΡRΙΟ, ΙCG, είναι δραστηριοποιημένες σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά ιδιαίτερα δραστηριοποιημένες στο δικό μας βαλκανικό χώρο και την Ανατολική Μεσόγειο. Υλοποιούν μια δική τους ατζέντα πλουσιοπάροχα και αδιαφανώς χρηματοδοτούμενη.

* Ο Μάριος Ευρυβιάδης διδάσκει διεθνείς σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.